Pochodzenie nazwiska Chciuków, tak trudnego do wymówienia i prawidłowego zapisania nie jest jasne.

Andrzej Chciuk w "Ziemi księżycowej" tak pisze o ojcu swoim Michale urodzonym w Dzierdziówce:

... jeden z tych Witkowskich, których tam było zatrzęsienie i dla odróżnienia zwano przydomkami i przezwiskami jak Gruby, Chudy, Kałuski (bo był w Kałuszu), Samborski (bo inny znów miał dom w Samborze) lub ten bez Kciuka bo sobie siekierą palec odrąbał przy robocie w lesie, z czego powoli powstawał Krzciuk, aż wreszcie przy jednych chrzcinach pleban zapisał jako Chciuk-Witkowski i tak już zostało w naszej linii, dziadek jego wolał być jedynym Chciukiem niż jednym ze stu Witkowskich ...

Tenże Andrzej w "Pamiętniku poetyckim", w pierwszej książce wydanej po polsku w Australii w 1961 roku zamieścił wierszowaną sagę swego rodu "O Chciukach". W początkowym, cytowanym tu fragmencie poematu podaje w nie pretendującej przecież do prawdy historycznej formie swoją wersję pochodzenia nazwiska. Według Adama M.Chciuka nie można brać serio wzmianki o półszlacheckim pochodzeniu ani flisackiej przeszłości jego dziadka.

Andrzej, jak wszyscy Chciukowie miał problem z naszym trudnym nazwiskiem. Jako literat używał go do końca swych dni jednak oficjalnie w marcu 1959 r. zmienił je na Soddell. ,,Dostawałem czeki i przekazy z nazwiskiem Chomik, Chacik, Chuik, Cheniuk i 157 innych wariantów - napisał do Juliusza Sakowskiego - [...] zdenerwowałem się i zrobiłem się za Soddella [...] i w tym charakterze biegam".

Bogumiła Żongołłowicz w swojej książce p.t. Andrzej Chciuk Pisarz z antypodów, wydanej przez Wydawnictwo Literackie w Krakowie w 1999 roku pisze:

Andrzej Chciuk urodził się 13 stycznia 1920 roku w Drohobyczu. Jego rodzice, Maria z domu Śpiewak (1890-1956) i Michał Chciuk (1874-1953), pobrali się w 1909 roku. Matka była jedną z pierwszych wychowanek Zakładu pani Zamoyskiej pod Zakopanem. Ojciec marzył o studiach na politechnice, ale mając ośmioro rodzeństawa musiał po kursie melioracyjnym szybko podjąć pracę, aby pomóc rodzicom w wykształceniu młodszych braci. Dziadek Jan pochodził z Dzierdziówki koło Zbydniewa, w okolicach Tarnobrzega, ze schłopiałej szlachty Witkowskich. Jako retman odpowiadał za stan tratew spławiających zboże do Gdańska. Do jego ojca, Jana Witkowskiego, przylgnął przydomek Kciuk po tym, jak stracił palec przy rąbaniu drzewa. Z czasem zaczął używać zmienionej formy - Chciuk, jako swego właściwego nazwiska.

W tej samej książce Bogumiła Żongołłowicz przytacza legendę wspólną kilku rodzinom "odkciukowskim", czyli mających nazwiska Kciuk, Krzciuk lub Chciuk podaną przez Adama M.Chciuka z Łodzi:

"W "partii powstańczej" (powstanie listopadowe) zetknęli się nasz protoplasta Michał lub domniemany jego ojciec Józef Witkowski, pochodzący z zapomnianej z nazwy miejscowości na Kielecczyźnie, z Franciszkiem Konopką. Podczas bitwy w Górach Świętokrzyskich oddział został rozproszony, zaś obaj bohaterowie tej historii ranni. Lżej ranny Witkowski wyniósł z pola bitwy ciężko rannego Konopkę, chroniąc go przed dobiciem i w ten sposób ratując mu życie. Witkowski jako poddany rosyjski nie miał do czego wracać, więc po wielu perypetiach, związanych z przedarciem się przez kordon, obaj dotarli do dworu Konopków w Dzierdziówce (Skowierzynie?). Tu, wdzięczny za uratowanie mu życia, F.Konopka osadził Witkowskiego na swoich ziemiach dając mu podstawy egzystencji. Jednak Witkowskiemu groziła ekstradycja do Rosji. Dla zatarcia śladów przyjął nazwisko od przezwiska "kciuk" (Poraniony, w wyniku obrażeń utracić miał właśnie ten palec). Według innej wersji tej opowieści Witkowski trafił na Syberię, majątek uległ konfiskacie, a po powrocie przygarnął go Konopka pod nazwiskiem Krzciuk (kciuk, krzciuk, chciuk są to jednak przecież oboczności jednego rzeczownika)"

Jan Chciuk-Celt na swojej stronie www cytuje następującą informację od Adama Chciuka z Łodzi, który od kilkunastu lat zajmuje się genealogią naszej rodziny:

Jan miał braci Wojciecha i Józefa i siostrę Malgorzatę. Ich ojcem był Marcin (urodzony w 1721 r., zmarł 27 marca 1801 w Majdanie Zbydniowskim), matka Elżbieta (1725-1805). W różnych zapisach w księgach parafialnych urodzin, chrztów, ślubów i zgonów Marcin występuje jako Martinus Kciuk vel Witkowski, a jego synowie jako: Adalbertus Kciuk, Josephus Witkowski v. Chciuk vel Krzciuk, Joannes Kciuk v. Krzciuk. Nazwisko Chciuk powstaje dopiero na początku XIX wieku.

Adam Maria Chciuk w preambule do swojej Genealogii rodu Chciuków pisze:

Wieloletnie badania przyniosły połowiczny sukces - wykazały, że istotnie pierwotnie nasze nazwisko brzmiało "Witkowski" oraz, że wszyscy Chciukowie, Krzciukowie, Chrzciukowie oraz niegdyś Sciukowie, pochodzą z jednej rodziny, która wywodzi się z Majdanu Zbydniowskiego. Zgromadzony materiał pozwala wyprowadzić prawdopodobnie każdą linię rodziny do wyjścia jej z parafii zaleszańskiej.
Nie udało się natomiast ustalić przyczyny metamorfozy nazwiska, ani jego ujednolicenia w połowie XIX w. do dzisiejszej formy "Chciuk".

Adam M. Chciuk wyprowadzając początek rodu Chciuków od Marcina (Martinusa) Witkowskiego vel Kciuk urodzonego w 1721 roku i zmarłego w Majdanie Zbydniowskim 27 marca 1801 pisze:

Spośród potomków Marcina, nazwiskiem Witkowski posługiwał się jego pierworodny syn Józef (1758-1823), ale w niektórych zapisach jest on także notowany jako Krzciuk lub Kciuk (...) Potem jeszcze 4 potomek Józefa - not. jako Lucas (1802-1848), występuje jako Witkowski lub Kciuk. Więcej nazwisko Witkowski już się w zapisach nie pojawia.

Jak widać, ustalenie pochodzenia nazwiska Chciuk nie jest łatwe. Chętnie opublikujemy inne wersje rodzinne dotyczące tej zagadki.