Najstarsze ślady pobytu ludzi w Dolinie Dolnego Sanu pochodzą z epoki kamienia czyli sprzed około 7-9 tysięcy lat temu, gdy polowali tu lub mieszkali ludzie zaliczani do tzw. kultury janisławickiej.
Więcej śladów pozostało po mieszkańcach tych okolic, którzy żyli tu na przełomie epoki brązu i żelaza, czyli około 2200-3200 lat temu i zaliczani są przez badaczy do grupy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. Między innymi w trakcie wykopalisk prowadzonych w latach 60-tych XX wieku na terenie Zbydniowa i na polach w południowej części Majdanu ("na zbydniowskim") archeolodzy znaleźli ślady 233 grobów a w nich gliniane popielnice, czyli naczynia zawierające prochy spalonych zmarłych. Pozostałości osady z tego okresu zostały odkryte na terenie Turbi a wiele śladów też w Kotowej Woli, Zaleszanach, Obojnie, Pilchowie.
Dolina Dolnego Sanu została zaludniona na dobre już w połowie XI wieku. Niewykluczone, że Majdan powstał w miejscu, w którym osadzano jeńców tatarskich lub turecko-mongolskich pojmanych w czasie najazdów w ciągu XV-XVII wieku. Być może, że wioskę założyli robotnicy leśni, którzy wypalali tu węgiel drzewny i wytapiali smołę. Niewykluczone, że znaleźli tu swoje miejsce koloniści rusko-wołoscy przybywający z Rusi, mieszkańcy przeludniającego się Mazowsza albo sandomierzacy z Lechitów.
Wiadomo na pewno, że w końcu XVI wieku Majdan był jedną z wiosek należących do powołanej w 1241 roku parafii w Zaleszanach (razem ze Zbydniowem, Dzierdziówką, Skowierzynem, Motyczami Szlacheckimi i Kotową Wolą.
Według tablicy informacyjnej ufundowanej przez władze gminy Zaleszany: |
 |
Pierwsza zapisana wiadomość o wsi znajduje się w Lustracji Województwa Sandomierskiego z 1660 roku. Lustratorzy, którzy oglądali i spisywali królewszczyznę Zbigniew podają: "Wólka nowoosadzona, w której kmiecia żadnego nie masz, tylko czterech chałupników osadzono, którzy czynszu, ani danin nie dają, tylko po jednym dniu w tygodniu pańszczyznę odrabiają o własnej strawie".
Wieś powstała prawdopodobnie około roku 1650 na gruntach królewszczyzny Zbigniew, leżących bezpośrednio przy Wólce Turebskiej, która to w 1615 roku ostatecznie została odłączona od królewszczyzny po wieloletnich procesach prowadzonych w Trybunale Lubelskim przez kler sandomierski z dzierżawcami Zbigniewa. Wólkę, czyli osadę posiadającą wolność od większości podatków, danin i pańszczyzny, założył ówczesny dzierżawca królewszczyzny Zbigniew Ignacy Czermiński. Czas jej powstania na okres działań wojennych "potopu szwedzkiego", kiedy to armia króla szwedzkiego Karola X Gustawa totalnie niszczyła okolicę, czego dowodem jest zapis w lustracji o wielkich stratach w mieniu i ludności okolicznej, której stan w tym okresie zmalał ponad dwukrotnie. Wieś, jak i cała królewszczyzna Zbigniew była bardzo często pustoszona przez wojska obce i własne, które tutaj posiadały stan, to jest okresowy pobyt.
Tak było od końca XVII wieku do połowy XVIII wieku. To właśnie tu, nad Sanem i jego rozlewiskami, w miejscu, gdzie nie brakowało trawy i siana, przebywały wojska Augusta III Mocnego Sasa po bitwie pod Kliszowem. Wtedy to powstało znane powiedzenie "Jedni do Sasa, drudzy do lasa". Dziesięć lat później w 1712 roku powtórnie zawiązano związek wojskowy przeciw Sasom, który był powodem powstania Konfederacji Tarnogrodzkiej w 1715 roku. Intensywna obecność wojsk nad Sanem na terenie królewszczyzny Zbigniew i Gorzyce występowała aż do 1734 roku, kiedy to w Dzikowie zawiązano Konfederację Dzikowską, w wyniku niepomyślnych działań której, król Stanisław Leszczyński musiał opuścić Polskę i wyjechał do Francji. Długa obecność wojsk w pierwszej połowie XVIII wieku sprawiła, że układ urbanistyczny wsi, który charakteryzuje się rozległymi placami, jest pozostałością historyczną po tamtym wojennym okresie.
Prawdopodobnie wtedy wieś przyjęła nazwę Majdan. Słowo to, pochodzenia tureckiego ma związek z obecnością stacjonującego wojska i po turecku znaczy plac ćwiczeń i zbiórek wojska. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku Majdan wraz z całą królewszczyzną Zbigniew został przejęty przez zaborców jako dobra kameralne Cesarstwa Austrii. Pod koniec XVIII wieku, w roku 1798, całą królewszczyznę Zbigniew kupił Dominik Horodyński, były adiutant Tadeusza Kościuszki podczas Insurekcji w 1794 roku. To on po Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku, którego postanowienia ostatecznie pogrzebały niepodległość Polski, zawiązał w 1818 roku oddział złożony ze swoich chłopów pańszczyźnianych. Do swej śmierci w 1823 roku jego obecność i prowadzone ćwiczenia wojskowe podtrzymywały ducha niepodległości i pamięć o Insurekcji Kościuszkowskiej. Jego kolejni następcy Bogusław i Zbigniew Horodyński, aż do ostatniego właściciela Zbydniowa również Zbigniewa , zamordowanego przez Niemców, podtrzymywali opiekę, pomoc i przyjaźń z członkami oddziału Gwardii Narodowej, jedynego tak pięknie prezentującego się oddziału w Polsce. W XIX wieku wieś odżyła i znacznie się rozwinęła . Przyczyną były roboty regulacyjne rzeki San oraz odwodnienie licznych bagien, które tu przez wieki tworzyły wielkie rozlewiska, odnogi i meandry. Zniesienie pańszczyzny w 1848 roku dało wolność osobistą, co w warunkach Majdanu umożliwiło mieszkańcom pracę przy rządowych robotach melioracyjnych. Trwały one praktycznie przez cały XIX wiek, aż do I wojny światowej, kiedy to ostatecznie uregulowany dolny odcinek Sanu zabezpieczony został wałami przeciwpowodziowymi, które w tej okolicy w latach 1910-1913 nadzorował młody inżynier Władysław Sikorski, późniejszy premier i wódz naczelny Wojska Polskiego.
Według urzędowego wykazu z 1832 roku w Majdanie były 44 domy i 300 mieszkańców. Dla porównania: Wólka Turebska liczyła wtedy 400 mieszkańców, Turbia - 1390, Zbydniów z Dzierdziówką - 587, Radomyśl - 772 i Zaleszany - 1042.
Jak podaje wydany w Warszawie w latach 1880-1902 "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" w Majdanie mieszkało wówczas 412 mieszkańców, z których 410 wyznania rzymsko-katolickiego i 2 wyznania mojżeszowego. Majdan obejmował powierzchnię 547 mórg (314,78 ha) z czego 252 morgi (145,02 ha) to rola uprawna, 218 mórg (124,45 ha) - las sosnowy, 19 mórg (10,93 ha) - łąki i ogrody oraz 58 mórg (33,38 ha) - pastwiska i nieużytki. Jak z tego wynika na jednego mieszkańca przypadało zaledwie 0,35 ha ziemi uprawnej. Była tu już wtedy kasa pożyczkowa gminna z kapitałem ówczesnych 628 złotych.
Według spisu ludności na dzień 31 grudnia 1900 roku przeprowadzonego przez C.K. Centralną Komisję Statystyczną i ogłoszonego w Wiedniu już w roku 1907, Majdan zajmował powierzchnię 376 hektarów, w 95 domach zamieszkiwało 552 mieszkańców, w tym 273 mężczyzn i 279 kobiet, 534 osoby były wyznania rzymsko-katolickiego, 2 - grecko-katolickiego i 16 - mojżeszowego. Wszyscy mówili po polsku.
Według dokumentów kościelnych z 1905 roku w Majdanie było 636 wiernych.
Według mapy Powiatu Tarnobrzeskiego z 1908 r., na terenie którego znajdował się wówczas Majdan istniały tu już:- budynek gminny (obecny Dom Ludowy), których w całym powiecie było 43,
- kasa pożyczkowa gminna - w powiecie było ich 66,
- Straż Pożarna - w powiecie było ich 31,
- szkoła - w powiecie było ich 52.
Dokumenty urzędowe Majdanu były potwierdzane pieczęcią gminną. Poniżej po lewej stronie pieczęć z okresu przed I Wojną Światową, po prawej - z okresu międzywojennego (około 1928 roku). Zadziwiające jest, że po odzyskaniu niepodległości jelenie na pieczęci Majdanu zaczęły biec w kierunku zachodnim.
Według Księgi Adresowej Polski z 1929 roku Majdan był wówczas gminą w powiecie tarnobrzeskim, województwie lwowskim. Problemy prawne rozwiązywał sąd powszechny w Rozwadowie a apelację trzeba było wnosić do sądu okręgowego w Rzeszowie. W Majdanie żyło wtedy 603 mieszkańców.
Według Urzędu Gminy Zaleszany, w 2016 roku w Majdanie mieszkało 465 mieszkańców.
Na większości obszaru wsi występują gleby wytworzone z utworów pyłowych. Są to gleby kompleksów pszennego bardzo dobrego (15% powierzchni gruntów), pszennego dobrego (32%), żytniego bardzo dobrego (17%), żytniego dobrego (17%) i żytniego słabego (17%). Powierzchnia gruntów ornych wynosi 220 ha, z czego 35 ha w klasie II, 90 ha w III, 45 ha w IV. Użytki zielone zajmują powierzchnię 80 ha. Grunty orne zajmują powierzchnię 220 ha, użytki zielone 80 ha. Poziom wód gruntowych znajduje się na głębokości 2-5 m.
|
|
Powrót 
